Pogoda
Dnia 11 stycznia 1936r. nad Radłowem przeszła po południu o godz. 4 straszna burza. Ciemno zrobiło się na polu. Błyskawice straszne. Deszcz padał. Piorun uderzył na Zakościelu w stodołę i stajnię p. Kazimierza Kuklewicza. Stodoła i stajnia spaliła się. Dnia 2 maja 1935 r. spadł śnieg. Mrozu było 3 stopnie. Dzień pochmurny.
Złote wesela cz. II
Dnia 30 czerwca 1945r. obchodzili Złoty 50 letni Jubileusz pożycia małżeńskiego Jan Moździerz ur. 20/6 1870 i Maria Paluch ur.6/2 1877. Ślub ich był 30/6 1895 w Radłowie. Józef Curyłło z Woli R. ur. 20/11 1873 i Katarzyna Szwiec ur. 16/11 1875 zaślubieni 12 lipca 1896. W dniu 28 lipca 1946r. obchodzili 50 letni Jubileusz pożycia małżeńskiego. Na Prymarii ks. dziekan odprawił przepisane ceremonie, wręczył im laski i do nich przemówił. Na Jubileusz przyjechała zakonnica Franciszka i cała rodzina. Wszyscy byli do Komunii św.
Złote wesela cz. I
Dnia 24/11 1930 państwo Franciszek i Maria ze Schinzlów Kobielscy z Radłowa, obchodzili uroczyście 50-letni Jubileusz pożycia małżeńskiego. O godz. 9 rano w Kościele parafialnym odbyło się nabożeństwo według przepisów liturgicznych.
Wieczna lampka w prezbiterium.
Wieczną lampkę ze żelaza do prezbiterium w kościele radłowskim wykonał kowal dworski p. Mieczysław Prucnal ze swoimi pomocnikami Gustkiem Puskarzem, Józefem Łucarzem i Franciszkiem Miśtakiem z Radłowa. Prace wykonali bezpłatnie. Projekt na wieczną lampę ze żelaza podał P. artysta- rzeźbiarz Alfred Wiśniewski, wygnaniec z Wrześni.
Figura św. Józefa.
Przy drodze w Radłowie w stronę Biskupic R.P. Józef i Janina Kozłowie z Radłowa postawili własnym kosztem figurę św. Józefa. Na pamiątkę przeżycia strasznej wojny i na uczczenie św. Józefa. Poświęcenie figury odbyło się w niedzielę 19 sierpnia 1945r.
Poświęcenie Krzyża w Biskupicach Radłowskich 1936r.
Akcja Katolicka w Biskupicach Radłowskich postawiła na „Nordzie” za szkołą, krzyż dębowy z wizerunkiem P. Jezusa. Naokoło krzyża dano siatkę drucianą. Poświęcenia dokonał ks. W. Kornaus.(…) Krzyż jest dowodem ich wiary i miłości ku Bogu . Z tego krzyża niech płyną na ludzi łaski i błogosławieństwo…
Poświęcenie Krzyża na Woli Radłowskiej 1936r.
Franciszka Pomkowa ze Seremetów z bratem swoim Janem Seremetem postawiła krzyż dębowy przed swoim domem przy gościńcu. Dnia 24 maja 1936r. odbyła się procesja i poświęcenie tego Krzyża na mocy pozwolenia Najprzewielebniejszego Księdza Biskupa. Poświecenia dokonał ks. Proboszcz Kornaus. Udział brał ks. katecheta Kapusta i ogromna moc ludzi. Dzień był pogodny i piękny.
Pieśń do św. Jana Chrzciciela – rok 1939r.
Parafia radłowska istnieje 9 wieków . Patronem parafii i Kościoła jest św. Jan Chrzciciel. Dotąd nie było pieśni w parafii na cześć św. Jana. Poprosiłem ks. Władysława Budzika, katechetę z Radłowa, by taką pieśń odpowiednią ułożył. Ksiądz Budzik wywiązał się bardzo dobrze ze swojego zadania. Pieśń ułożył o treści poważnej. Treść ta oddaje dobre życie św. Jana. Melodię zaś ułożył ks. Roman Zieliński katecheta z Tarnowa. Melodia jest prosta, ale poważna i miła (..) Obydwom autorom na tym miejscu wyrażam wdzięczność i serdeczne podziękowanie. Brak takiej pieśni dręczył mnie od 1916r., kiedy przyszedłem do Radłowa jako wikary.
Rok 1945.
W Radłowie z dniem 1 września 1945 w pałacu otwarto Gimnazjum prywatne-koedukacyjne imienia Tadeusza Kościuszki. Do Gimnazjum przyjęto przeszło 250 studentów i studentek. Dyrektorem zakładu jest p. Jan Grela z Radłowa. Z Gimnazjum jest połączone Liceum. Dla młodzieży otwarto 2 pensjonaty (w pałacu). Sił profesorskich jest 10 – katecheta zamianowany przez Kurię Biskupią Tarnowską ks. Józef Jemioło.
Ochronka w Radłowie.
Dnia 21 sierpnia 1939 r. Pan Dziedzic z Grębowa Seweryn Dolański kupił w Radłowie od Pana Henryka Skrzyńskiego budynek murowany zwany „Żandarmówką” przy ulicy Kolejowej i darował go bezpłatnie kościołowi w Radłowie do moich rak w obecności p. Henryka Skrzyńskiego na Ochronkę z tym warunkiem, że na budynku ma być umieszczona tablica z napisem „Fundacja Państwa: Ireny i Henryka Dolańskich z Radłowa”. Budynek ma być oddany do użytku każdej chwili po załatwieniu kontraktu i w porozumieniu z p. Henrykiem Skrzyńskim. Budynek z ogrodem przedstawia wartość 10 do 15 tysięcy złotych.
Fabryka w Niedomicach.
W roku 1936 rozpoczęto budowę Fabryki Prochu w Niedomicach, po drugiej stronie Dunajca na prost Glowa. We fabryce pracowało ludzi około 300, nad pogłębieniem rzeczki Żabnicy koło 100 osób. Cegielnia p. Dolańskiego z Radłowa dostarczyła 600.000 cegieł z dostawą po 40 zł za tysiąc.
Światło elektryczne w Radłowie.
Dnia 19 września 1942r. w sobotę wieczorem o godz.800 uruchomiono światło elektryczne w kościele, na plebanii i wikarówce (…). Radłów zawdzięcza światło elektryczne p. Gromnichowi, który w roku 1915 mieszkał z Rodzicami swoimi w Radłowie i w ten sposób Radłowowi okazał wdzięczność. Wielkie zasługi położyła Gmina Radłów, a szczególnie Wójt p. Łoś i sekretarz gminy p. Mączko, którzy wytężyli wszystkie swoje siły, by Radłów posiadł elektrykę. Po uruchomieniu światła elektrycznego w kościele(…) cała komisja była podejmowana na plebanii podwieczorkiem. Przez światło elektryczne kościół zyskał bardzo wiele. Iluminacja kościoła wieczór , wychodzi wspaniale. Sądzę, że przez światło elektryczne cały Radłów podniesie się pod względem estetycznym i ekonomicznym(..). Instalacji w kościele dokonał elektromonter p. Stanisław Bysiek z Siedlca.
Pałac dworski w Radłowie.
Radłów z przyległościami należał dawniej do Biskupstwa Krakowskiego. Rząd austriacki dobra radłowskie sprzedał. Z dawnych czasów pozostał jeszcze ogromny spichlerz murowany, trzypiętrowy, do którego zesypywano dziesięcinę zbożową, należącą się za dawnych polskich czasów Księdzu Biskupowi. Baron Badenfeld – właściciel Radłowa-wymurował w roku 1844 pałac- okazały gmach piętrowy o 40 pokojach. Jaśnie Wielmożny Pan Henryk Dolański kupił dobra radłowskie w 1893r. W czasie wojny został pałac doszczętnie zbombardowany-nie pozostało zgoła nic(…) W roku 1916 W.P. Henryk Dolański rozpoczął odbudowę pałacu, sprawił inwentarz, zawalił rowy strzeleckie(…) Cała biblioteka i archiwum gospodarskie zostały przez Niemców doszczętnie i umyślnie zniszczone. Trzeba zaznaczyć, że J.W.P. Henryk Dolański znakomity agronom, znawca kultury i sztuki umiał całe swoje gospodarstwo urządzić z gustem i komfortem.
Rynek w Radłowie.
Na środku rynku stał stary budynek papą kryty , w którym mieścił się Urząd Gminy. Ponieważ budynek szpecił rynek, dlatego inteligencja radłowska domagała się, by tę ruderę z rynku usunąć, natomiast nowy ratusz wybudować w rogu rynku. Nowy ratusz w rogu rynku wybudowano w latach 1924-1925. Na rynku ks. Karol Suwada przy pomocy składek wystawił w roku 1912 pomnik Kościuszki.
Zapisy ks. Wojciecha Kornausa w „Kronice Parafialnej”
Przypomnieniem sylwetki bł. Karoliny Kózka, zakończyliśmy przedstawienie historii parafii w oparciu o pracę magisterską ks. Kazimierza Dusia. Od następnego numeru „Biuletynu Informacyjnego” przedstawimy wybrane fragmenty z „Kroniki Parafialnej” („Liber Memorabilium Radłów Ad anno 1916”) założonej przez ks. Wojciecha Kornasa i prowadzonej przez niego aż do śmierci. Uważny czytelnik wspomnianej „Kroniki” szybko zauważy, ze ks. Kornaus nie tylko był dobrym duchowym przewodnikiem naszych przodków, ale też gospodarzem i bystrym obserwatorem wydarzeń, których przyszło mu być świadkiem. Drukować będziemy zapisy ks. Kornausa, zachowując jego styl i pisownię, dokonując tylko niewielkich skrótów, co zaznaczymy znakiem(…).
Kwiat ziemi radłowskiej (cz. III).
Postać Karoliny zawiera w sobie pewną tajemnicę. Z jednej strony jej skromne, wiejskie życie daje się zamknąć w niewielu zdaniach. Z drugiej jednak, dostrzega się wielkie bogactwo życia religijnego. Z jednej strony, jej postępowanie mieściło się w ramach zwyczajnej pobożności wiejskiej. Z drugiej – jak zeznali świadkowie- Karolina w swym życiu nie popełniła nawet grzechu lekkiego, a jej cnoty nosiły znamię heroicznosci. Jest rzeczą ważną, aby w patrzeniu na Karolinę nie zgubić, nie uronić niczego z tej jej zwyczajności, „świętości powszedniej”, dostępnej, osiągalnej dla każdego.
Kwiat ziemi radłowskiej (cz. II).
18 listopada 1914r.Karolina została przemocą uprowadzona do lasu przez rosyjskiego żołnierza i brutalnie zamordowana.4 grudnia jej zwłoki zostały odnalezione i pochowane na cmentarzu. Po trzech latach ekshumowano ciało Karoliny, umieszczono je w metalowej trumnie i przeniesiono na cmentarz przykościelny. Uroczystościom przewodniczył biskup tarnowski Leon Wałęga. Procesem beatyfikacji Karoliny zajął się najpierw biskup tarnowski Jan Stępa, a potem biskup Jerzy Ablewicz.10 czerwca 1987r.podczas mszy św .Ojciec Święty Jan Paweł II ogłosił Karolinę Kózkównę , błogosławioną.
Kwiat ziemi radłowskiej (cz. I).
Dnia 2 sierpnia 1898r. w Wał- Rudzie przyszła na świat Karolina, czwarte z kolei dziecko Jana i Marii Kózków. W kościele parafialnym w Radłowie została ochrzczona 7 sierpnia przez ks. Józefa Olszowskiego. Rodzicami chrzestnymi byli: Jan Kosman i Karolina Łopuszańska. W 1906r.Karolina rozpoczęła naukę w czteroklasowej szkole, ale nauka trwała 6 lat. Potem uczęszczała do tzw. klasy uzupełniającej. Zawsze bardzo gorliwie uczestniczyła we Mszy św. i z wielką pobożnością adorowała zawsze Jezusa w tabernakulum. W okresie Wielkiego Postu odprawiała Drogę Krzyżowa, uczestniczyła zawsze w Gorzkich żalach. W każdy pierwszy piątek przystępowała do spowiedzi i przyjmowała Komunię św. Codziennie odmawiała różaniec. Często czytała Pismo Święte, żywoty świętych oraz książki i czasopisma religijne. Angażowała się w działalność różnych grup parafialnych. Latem 1914r. wybuchła I wojna św. Mężczyźni w sile wieku poszli walczyć. Starcy, kobiety i dzieci, a przede wszystkim kobiety narażone były na napaści ze strony żołnierzy austriackich, a zwłaszcza rosyjskich.
Życie religijno –moralne w parafii (cz. XVI).
Praca duszpasterska kapłanów w parafii radłowskiej wydawała swoje owoce co uwidacznia się w kapłanach pochodzących z parafii oraz we wzroście nowych powołań kapłańskich. Warto wspomnieć, że z parafii radłowskiej pochodził bp Antoni Gałecki. Urodzony 22.04.1811r. Rodzicami jego byli Teodor i Franciszka z domu Weiss z Wiednia. Ojciec był zarządca klucza radłowskiego, matka była Niemką. Gdy miał 15 lat zmarł ojciec, matka przeniosła się do Wiednia. Wychowany w środowisku niemieckim, po ukończeniu szkoły średniej zapisał się na wydział teologiczny Uniwersytetu Wiedeńskiego. Święcenia kapłańskie przyjął w 1834r. Ukończył studia teologiczne wieńcząc je doktoratem z teologii. Wrócił do diecezji tarnowskiej w chwili otwarcia nowego Seminarium Duchownego w Tarnowie, gdzie miał wykłady ze Starego Testamentu. Został dyrektorem gimnazjum w Tarnowie, ponadto został kanonikiem gremialnym Kapituły Tarnowskiej. Był wizytatorem, Radcą Sądu Biskupiego oraz inspektorem szkół zawodowych. Papież mianował go wikariuszem apostolskim w kieleckiej części diecezji krakowskiej ,podległej politycznie monarchii austro-węgierskiej. Było to wielkim zaskoczeniem dla Kapituły Krakowskiej , ponieważ usunięto administratora z jej wyboru, a przysłano człowieka z obcej diecezji. Kapituła czuła się urażona. Mimo chłodnego przyjęcia w Krakowie i nieufności, bp A. Gałecki zakończył misję w Krakowie w 1879r. i przeniósł się do Wiednia, gdzie zmarł 10.03.1885r. w wieku 74 lat.
Życie religijno –moralne w parafii (cz. XV).
Inne stałe nabożeństwa odprawiane wg przepisów liturgicznych to nieszpory, Gorzkie żale i droga krzyżowa. Gorzkie żale posiadają bogatą historię, ale brak danych co do początku tego bogatego w treść i przeżycia religijne nabożeństwa. Odprawiane są w niedziele Wielkiego Postu prawdopodobnie od początku XIXw. Trudno jest przedstawić sytuację religijno-moralną parafian z XIX w., a to z powodu braku źródeł, które mogłyby dostarczyć danych na ten temat. Takimi źródłami są „Kronika parafialna” i „Ogłoszenia parafialne”. Księgi te zaginęły najprawdopodobniej w czasie I wojny św. Na postawę religijną parafii pewne światło rzuca wypełnianie obowiązku spowiedzi i Komunii św. wielkanocnej. Spis wiosek z 1827r. należących do parafii radłowskiej sporządzony przez ks. proboszcza Jana Poeschela podaje nam ilość osób zdolnych i przygotowanych do spowiedzi jak i też nieprzygotowanych. Z tabeli wynika, że na 5140 osoby zdolne do sakramentu pokuty było 3530, a niezdolnych (nieprzygotowanych) 1613.
Życie religijno –moralne w parafii (cz. XIV).
Wielka czcią otaczany jest Najświętszy Sakrament. W każdą I niedziele miesiąca od 1948r. odbywa się adoracja po Mszy św. W celu rozszerzenia kultu Najświętszego Serca Pana Jezusa w pierwszy piątek miesiąca odprawiana jest Msza św. wotywna o Najświętszym Sercu Pana Jezusa. Innym nabożeństwem ku czci Najświętszego Sakramentu jest nabożeństwo 40-godzinne, które można odprawiać 3 dni przed Wielkim Postem, albo 3 niedziele przed Wielkim Postem. Po każdej Mszy św. jest wystawienie Najświętszego Sakramentu w monstrancji i wspólna adoracja a od sumy do nieszporów, wierni sami adorują Chrystusa obecnego w Najświętszym Sakramencie.
Życie religijno –moralne w parafii (cz. XIII).
Nowennę do Matki Bożej Nieustającej Pomocy zaczęto odprawiać w 1957r. przed uroczystościami 1000-lecia chrztu Polski. W parafii radłowskiej od 8.06.1879r. w każdą środę jest odprawiana Nowenna do Matki Bożej Nieustającej Pomocy przed Mszą św. Nabożeństwo to cieszy się dużą frekwencją wiernych. Z nabożeństwami maryjnymi związane jest nawiedzanie poszczególnych rodzin przez Matkę Boską Częstochowską w swoim cudownym obrazie. Obraz ten wędrował kolejno do domów mieszkańców parafii, pozostając w rodzinie przez 24 godz. W tym dniu dla tej rodziny było to prawdziwe święto, modlono się wspólnie całą rodziną, a wieczorem przychodzili sąsiedzi i znajomi by się modlić, prosić o błogosławieństwo i łaski, a za otrzymane dziękować. Okresem bogatym w łaski był czas nawiedzenia diecezji tarnowskiej przez Matkę Boską Częstochowską w 1968/69r. Rozpoczęło się przekazaniem 15.12.1968r. przez kardynała Karola Wojtyłę metropolitę krakowskiego, symboli nawiedzenia. Symbolami tymi była: świeca, Ewangelia i pusta rama. Przekazywano ją z parafii do parafii. Pusta rama z tego powodu, że władze państwowe nie pozwoliły na nawiedzenie kopii obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. W parafii radłowskiej przygotowywano się na tą uroczystą chwilę przez nowennę kazań niedzielnych. Bezpośrednim przygotowaniem były misje od 21.02 do 1.03. 1969r. Dnia 1.03. przywieziono z Rudki symbole nawiedzenia. Bp Jerzy Ablewicz odprawił Mszę św. oraz wygłosił kazanie. Przez całą noc trwało czuwanie, a od północy co godzinę odprawiano Msze św. 2.03, po nabożeństwie pożegnalnym nastąpił odjazd symboli do Borzęcina Dolnego.
Życie religijno –moralne w parafii (cz. XII).
Duża popularnością wśród wiernych cieszy się w parafii nabożeństwo majowe i różańcowe. Odprawianie nabożeństw majowych nakazał ojciec Beniamin Szymański, najpierw jako komisarz generalny OO. Kapucynów dla kościołów kapucyńskich, później jako bp podlaski, zarządził odprawianie nabożeństw majowych w całej diecezji. Nabożeństwo to było odprawione po polsku w dowolnym dla wiernych czasie. Możemy przypuszczać, że w latach 1860-tych nabożeństwo to zaczęto odprawiać w diecezji tarnowskiej, a więc i parafii radłowskiej. W czasie nabożeństwa śpiewa się litanię Loretańską. Po niej następuje krótka czytanka, modlitwa „Pod Twoją obronę”, a na zakończenie błogosławieństwo Najświętszym Sakramentem. Papież Leon XIII wydał encyklikę 30.08.1844r.,w której nakazał by cały miesiąc październik był poświęcony czci Najświętszej Maryi Panny Różańcowej, a we wszystkich kościołach ma być odmawiany różaniec. To rozporządzenie nakazał wprowadzić w diecezji tarnowskiej bp Alojzy Pukalski w dn. 15.09. 1884r. Tak więc od tego roku to nabożeństwo jest odprawiane w parafii Radłów.
Życie religijno –moralne w parafii (cz. XI).
Zasadniczym i łatwo uchwytnym kryterium religijności wiernych są praktyki religijne, udział w nabożeństwach nakazanych przez Kościół oraz uczęszczanie do sakramentów świętych. Całe życie religijno-moralne parafian skierowane jest ku Kościołowi, a szczególnie ku ołtarzowi, wokół którego gromadzą się wierni na Mszy św. i inne nabożeństwa. Program nabożeństw w okresie porozbiorowym przedstawia się następująco Niedziela: godzinki i różaniec, prymaria wraz z homilią, modlitwy z dziećmi i młodzieżą o godz. 9.00 oraz Msza św. z homilią wyjaśniającą przeczytaną Ewangelię, aspersja i suma o godz.10.00, katechizacja dla dzieci o godz.14.00, nieszpory godz.15.00 Podobny porządek nabożeństw w niedziele i święta spotykamy w I połowie XIX wieku. Dużą popularnością wśród wiernych cieszyła się popołudniowa katechizacja i nieszpory. Związane to było z tym, że większość parafian była spoza Radłowa z odległych niekiedy (10 km) wiosek. Przyjeżdżali bryczkami, wozami lub przybywali pieszo na sumę, by później brać udział w katechizacji i nieszporach. W czasie II wojny św. nabożeństwa odbywały się cały czas bez żadnych przerw, były tylko ograniczenia w odprawianiu mszy wieczornej.
Życie religijno –moralne w parafii (cz. X).
Ważne z punktu widzenia religijno-moralnego dla parafii było założenie Towarzystwa Wstrzemięźliwości. Galicję zalewała plaga pijaństwa. By temu zapobiec bp. J. Wojtarowicz chciał na wzór bractw trzeźwościowych istniejących w Niemczech i Irlandii wprowadzić świadomą walkę z pijaństwem. 2.10.1844r. bp J. Wojtarowicz wydał instrukcję dla duchowieństwa, wg której duszpasterze mieli w nauczaniu publicznym i prywatnym mówić o grzechu pijaństwa i jego skutkach. Bractwo Trzeźwości w parafii Radłów założone zostało w 1844r. przez ks. proboszcza J..Wessely. Towarzystwo rozwijało się początkowo z dużym zapałem, który z czasem mijał. W roku 1845 śluby wstrzemięźliwości złożyło 2000 osób, w 1870 –6, w 1884 –876, w 1911 –20. Brak jest dalszych zapisów, a są tylko fragmentaryczne dane z 1937r., gdzie do księgi wstrzemięźliwości wpisało się 120 dzieci z krucjaty Eucharystycznej oraz z 1972r., gdzie zostało zapisanych 24 uczniów. Na mocy dekretu rządu polskiego z 6.08.1949r. oraz Rozporządzenia Ministra Administracji Publicznej z dn. 18.08.1949r. głoszącej, że w dniu 4.11.1949r. ulegają rozwiązaniu następujące bractwa i stowarzyszenia: III Zakon św. Franciszka, Bractwo Różańcowe, Apostolstwo Modlitwy, Krucjata Eucharystyczna, Milicja Niepokalanej, Solidacja Mariańska. Mogły istnieć „Caritas” i Stowarzyszenie Katolickiej Młodzieży założone przed wojną.
Życie religijno –moralne w parafii (cz. IX).
W diecezjach tarnowskich Akcję Katolicką erygował bp. F. Lisowski na podstawie zarządzenia z 17.09.1933r. ustanawiające diecezjalny Instytut Akcji Katolickiej w Tarnowie z dorocznym świętem patronalnym Chrystusa Króla. Organizacja ta miała w założeniu istnienie niezależne ponad wszelkimi partiami politycznymi. Zasadniczą jej cechą było powołanie świeckich do czynnej współpracy z Kościołem i apostołowanie we wszystkich dziedzinach życia po to, by codziennie kierować się zasadami Chrystusowymi. W wielu parafiach zaczęły powstawać grupy Akcji Katolickiej zwane oddziałami. W parafii radłowskiej w zorganizowaniu Akcji Katolickiej przewodniczył ks. W. Kornaus. Została założona 9.12.1934r. Utworzono 4 typowe grupy : Katolickie Stowarzyszenie Mężczyzn KSM, Katolickie Stowarzyszenie Kobiet KSK, Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej KSMM, Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Zeńskiej KSMŻ, Razem w Akcji Katolickiej w 1939r. było 335 osób.
Życie religijno –moralne w parafii (cz. VIII).
W okresie międzywojennym zostały założone i prowadziły swą działalność jeszcze inne bractwa i stowarzyszenia. Do takich należy Stowarzyszenie Dziecięctwa Jezusowego. Miało ono na celu wykup niewolników w krajach pogańskich przez katolickich misjonarzy. W parafii Radłów Papieskie Dzieło Rozkrzewiania Wiary założył ks. proboszcz W. Kornaus 1.01.1929r. Liczba członków wahała się od 30-50. Członkiem tego stowarzyszenia mógł być każdy katolik, który ukończył 12 rok życia, złożył składkę i odmówił: 1 „Ojcze nasz” , 1 „Zdrowaś Maryjo” z dodaniem wezwania „św. Franciszku , módl się za nami”. Najmniejszą jednostką tego stowarzyszenia była „dziesiątka”. Każda „dziesiątka” otrzymywała czasopismo „Misja Katolicka”. W 1931r. na terenie parafii było 29 dziesiątek. Istniał też III Zakon św. Franciszka, który skupiał w swych szeregach tych ludzi, którzy chcieli lepiej służyć Bogu i bliźnim. Zakon ten pochodzi od samego św. Franciszka i został założony w 1221r. Celem tego zakonu było podać ludziom żyjącym w świecie taką normę postępowania, która pozwoliłaby osiągnąć doskonałość chrześcijańską, odpowiednio do zajmowanego stanu. Trudno ustalić od kiedy zaczęto propagować III Zakon św. Franciszka w parafii radłowskiej, ponieważ brak wzmianek o działalności i członkach tego zakonu. Jest tylko wzmianka potwierdzająca jego istnienie w 1899r. i 1913r.
Życie religijno –moralne w parafii (cz. VII).
Innym bractwem, które zostało zaprowadzone w parafii radłowskiej to było Apostolstwo Modlitwy zwane też Apostolstwem Serca Jezusowego. Jest to zrzeszenie katolików, którego członkowie przez codzienne ofiarowanie modlitw, prac, radości i cierpienia oraz różne formy nabożeństwa ku czci Najświętszego Serca Pana Jezusa, włączają się w proces zbawiania świata jak i szerzenia wśród wiernych czci Najświętszego Serca Pana Jezusa. Bractwo Najświętszego Serca Jezusowego zostało założone przez ks. proboszcza F. La Craix w 1878 r.,do którego zapisało się 200 osób. Ilość członków bractwa w latach 1880 – 1939 wahała się od 1327 w roku 1884, do 1 w 1900 r., a w 1939 r. – 25. Bractwo rozwiązano w 1949 r. wraz z innymi stowarzyszeniami. W ostatnich latach XIX w. w wielu parafiach diecezji tarnowskiej założono Bractwo Nieustającej Adoracji Najświętszego Sakramentu. Miało na celu rozszerzenie czci i miłości dla Pana Jezusa ukrytego w najświętszym Sakramencie oraz wynagrodzenie zniewag wyrządzonych Chrystusowi w tajemnicy Eucharystii. W parafii radłowskiej bractwo to założono w 1897r. zaś adoracje Najświętszego Sakramentu odbywały się od 1.01.1929 r. na mocy pozwolenia Kurii Biskupiej w każdą I niedzielę miesiąca na sumie lub prymarii.
Życie religijno –moralne w parafii (cz. VI).
W parafii radłowskiej istniały różne bractwa i stowarzyszenia, których działalność miała wpływ na życie religijno-moralne w parafii. Każde z bractw czy stowarzyszeń stawiało swoim członkom pewne wymagania i zadania. Wypełnianie ich przez członków podnosiło poziom życia religijno-moralnego w parafii. Dobrze zorganizowane posiadały często własne ołtarze, kaplice i kapelanów. W parafii radłowskiej istniało Bractwo Różańca Świętego. Prawdziwy rozkwit tego bractwa przypada na XVIII w., wtedy to dokonywano różnych zapisów na jego rzecz. Z biegiem czasu raz działalność podupadała, to znowu była wznawiana. W okresie wojen I i II działalność bractwa była zawieszona. Wznowiono ją 12.10. 1947r.. Wielu członków skupiało w swych szeregach Bractwo Różańcowe zwane Żywym Różańcem. Członkowie dzielą się na grupy po 15 osób. Co miesiąc dzielą między sobą 15 tajemnic Różańca. Każdy członek odmawia i rozważa tajemnice, którą na dany miesiąc posiada. Grupa 15 osób nazywa się „Różą”, której przewodzi zelator lub zelatorka. W parafii radłowskiej Bractwo Różańcowe zostało założone przed 1883r. W 1813r. było 32 „Róże”, w 1893r. –10, w 1900 –27, w 1939r. – 120. W 1949r. Bractwo zaprzestało działalności. Obecnie (1981r.) na terenie parafii jest około 30 „Róż”.
Życie religijno –moralne w parafii (cz. V).
W okresie międzywojennym było wiele stowarzyszeń, które zajmowały się prowadzeniem działalności charytatywnej. Najważniejszą organizacją, która prowadziła tę działalność oraz organizowała pomoc dla potrzebujących było Towarzystwo Dobroczynności „ Caritas”. Najwcześniej oddziały „Caritas” zostały założone w poznańskim dzięki sugestiom kardynała A. Hlonda. W diecezji tarnowskiej oddziały istnieją od 1936r., a w parafii Radłów od 12. 09.1937r. W skład zarządu weszli: ks. proboszcz Kornaus, Jan Traczyk jako prezes i Rozalina Kulpa jako siostra parafialna. Pani Dolańska udostępniła 1 pomieszczenie w pałacu na biuro. Działalność parafialnego oddziału „Caritas” polegała głównie na corocznym urządzaniu dnia chorych, tygodnia miłosierdzia (przed Bożym Narodzeniem). Ponadto zbierano na rzecz ubogich pieniądze i żywność, którą potem dzielono sprawiedliwie pomiędzy potrzebujących. Po wojnie do 1949r. działalność parafialnego oddziału „Caritas” nie uległa zmianie. Otaczano opieką najbardziej potrzebujących, których nigdy nie brakowało w parafii. W ostatnich latach pracą charytatywną zajmują się opiekunki rejonowe pod kierownictwem ks. proboszcza. Do pracy charytatywnej włącza się młodzież z grup apostolskich.
Życie religijno –moralne w parafii (cz. IV).
Ważną rolę w życiu parafialnym od najdawniejszych czasów chrześcijaństwa jako element łączący parafian w jedną wspólnotę było wprowadzenie w życie zasady miłości bliźniego, poprzez otaczanie opieką biednych, chorych i potrzebujących. W tym celu zakładano szpitale, które były instytucjami czysto chrześcijańskimi. Na terenie parafii erekcji szpitala ubogich dokonał bp krakowski Franciszek Krasiński w 1576r. Było to schronienie dla najbiedniejszych i najbardziej potrzebujących ludzi parafii, a więc starców, chorych i ułomnych. Do szpitala należał dom i rola zwana „słóżebnikówką”. W ciągu dalszych lat dokonywano nowych zapisów na rzecz szpitala ubogich. Po rozbiorach Polski szpitale jako inwestycje wspomagające biednych w parafiach, przestają istnieć. W Radłowie istniał nadal o czym świadczy zapis po wizytacji przeprowadzonej w 1792r. W tym czasie rola „słóżebnikówka” została sprzedana: nabył ją Zarząd Dóbr w Radłowie. W zamian za ziemię zobowiązał się dawać na rzecz szpitala czynsz roczny: 2 świnie, 6 beczek piwa,4 korce pszenicy, 9 korcy jęczmienia 2 korce grochu. Ale egzekwowanie poboru rocznego dla szpitala natrafiło na trudności, gdyż Zarząd Dóbr nie chciał ich wydawać. Zarząd szpitala ubogich od założenia w 1576r. do 1875r. był w rękach księży proboszczów radłowskich, a od 1875r. do 1915r. nalezał do zarządu Gminy Radłów. W 1915r. budynek szpitala został spalony, a jego majątek przedstawiał się następująco: 1964 kg zboża, grunt 75a i obligacje pieniężne. Z tej fundacji korzystali : grabarz, organista oraz inne osoby, które mieszkały w swoich domach i obsługiwały kościół parafialny.
Życie religijno –moralne w parafii (cz. III).
O pracy katechetycznej duszpasterzy dowiadujemy się z wizytacji dziekańskich. Wizytacje z 1867r. i 1868r. podaje, że odbywała się katechizacja młodzieży i nauka religii dla dzieci w kościele jak i po wioskach, na które młodzież a nawet starsi chętnie przybywali, a zwłaszcza w niedziele i święta. Wizytacja z 1911r. mówi, że księża wikarzy tej parafii gorliwie pracują w szkołach tutejszej parafii, których w tym czasie było 10. Wizytacja z 1924r. wspomina o nauce dzieci w kościele przed I spowiedzią i Komunią św. tych dzieci, które nie chodziły nigdzie do szkoły (pastuszki). Dzieci te uczył ks. Kornaus; w czasie sprawdzania wiadomości dzieci odpowiadały krótko, ale rzeczowo. Obecnie (1981r.) katechizacja jest prowadzona w domu parafialno-katechetycznym w Radłowie oraz w punktach katechetycznych w Woli-Radł., Biskupicach Radł. i Niwce. Katechizacja odbywa się regularnie z dużym poświęceniem duszpasterzy, by pouczyć dzieci i młodzież o prawdach wiary oraz wpoić w ich serca zasady chrześcijańskiego postępowania w codziennym życiu.
Życie religijno –moralne w parafii (cz. II).
Szkoły przeszły więc z nadzoru i opieki władzy kościelnej pod całkowity zarząd państwa. Nauka religii odbywała się w tym czasie w szkole. W parafii radłowskiej istniała szkoła normalna przemianowana ze szkoły trywialnej. Była to szkoła jednoklasowa, w której uczył zakonnik z Krakowa. W 1910r. na terenie parafii było 9 szkół: 4-klasowa w Radłowie, 2-klasowa w Biskupicach R., w Woli R., w Wał- Rudzie, Zabawie i Rudce oraz 1-klasowa w Zdrochcu, Zabawie i Niwce. Mówiąc o szkołach, które istniały na terenie parafii trzeba też wspomnieć o katechizacji dzieci szkolnych, gdyż to od nich zależy przyszłe oblicze religijne parafii. Nauka religii w zaborze austriackim jak również na mocy konkordatu ze Stolicą Apostolską z 1925r. wchodziła w skład programu nauczania w szkole, a księża traktowani byli jako siła pedagogiczna. Uczęszczanie do szkół nie było systematyczne, co odbijało się na nauce religii. Nie wszyscy rodzice doceniali naukę religii i nie posyłali swych dzieci do szkoły. Katechizacja dzieci do 1960r. odbywała się w szkole, potem poza szkołą w kościele oraz po wioskach w prywatnych domach. W Radłowie do czasu wybudowania domu parafialno-katechetycznego w 1979r. nauka religii odbywała się najpierw w salce nad zakrystią, a od 1963r. w salce adaptowanej w budynku gospodarczym.
Życie religijno –moralne w parafii (cz. I).
Oblicze religijno-moralne parafii kształtuje przede wszystkim praca duszpasterska kapłanów, ich osobiste zaangażowanie w tym celu, by zachęcić ludzi do uczestnictwa we Mszy św. i nabożeństwach. Dużą rolę w życiu religijno-moralnym parafii odgrywa szkoła, troska o ubogich oraz inne wydarzenia, które miały miejsce na jej terenie. Przełomowym punktem rozwoju całego szkolnictwa był I rozbiór Polski. Od niego rozpoczyna się nowy okres w historii szkół parafialnych, które zostały upaństwowione. Wraz z upływem czasu władze dążyły do przekształcenia szkół parafialnych w szkoły trywialne. W parafii radłowskiej szkoła parafialna istniała do 1804r. czyli do roku, w którym założono szkołę trywialną. Składała się z dwu lub trzech klas. Przedmiotami nauki było: czytanie po polsku i niemiecku, rachunki oraz mała gramatyka polska i niemiecka. Patronem szkoły był proboszcz i miejscowa gmina. Obok szkoły trywialnej istniała w parafii szkoła niedzielna, do której uczęszczała większość uczniów oraz szkoła rzemieślnicza o niewielkiej liczbie uczniów. Ostatecznie stosunki w szkolnictwie galicyjskim zostały uregulowane ustawami szkolnymi z 1867r. i 1868r. Pierwsza znosiła nadzór władzy duchownej nad szkołą, druga wprowadzała podział szkół ludowych na normalne i wydzialowe.1867r. i 1869r.
Duszpasterze parafii Radłów (cz. VII).
Po śmierci ks. W. Kornausa administratorem parafii został ks. Józef Jemioło – katecheta. 16.09.1950r.stałym administratorem parafii został ks. Piotr Łabno, a od 1958r. proboszczem. Urodził się 4.12.1908r. w Zawadzie k/ Tarnowa. Szkołę podstawową, średnią jak i studia teologiczne ukończył w Tarnowie. W 1933r. otrzymał święcenia kapłańskie. Jego pierwszą placówką duszpasterską były Okulice, gdzie pracował jako wikariusz przez 6 lat(1933-1939). Kolejnymi placówkami były: Wierchomla (1939-1942), Złota (1942-1945), Tropie (1945-1947). Od 1947-1950 pełnił obowiązki prokuratora w Seminarium Duchownym w Tarnowie. Lata proboszczowania ks. Łabny w Radłowie to kontynuacja zaczętych prac wokół kościoła jak i plebanii Były to: ułożenie marmurowej posadzki, dokończenie ogrodzenia, odnowienie wnętrza kościoła, nowe dzwony. W 1978r. uzyskano pozwolenie na budowę domu parafialno- katechetycznego, który został zbudowany w ciągu 2 lat. Ponadto w 1970r. zakupiono dom w Biskupicach R., z myślą o utworzeniu tam placówki duszpasterskiej. W1978r. punkt przekształcono w kaplicę, a w styczniu 1981r. utworzono parafię. Ks. Piotr Łabno za swoją gorliwą pracę duszpasterską został mianowany notariuszem dekanatu(1957r.), a później dziekanem (1961r.). Zmarł w Radłowie i tu został pochowany na cmentarzu parafialnym
Duszpasterze parafii Radłów (cz. VI).
Dnia 7.05.1925 r. proboszczem parafii został ks. Wojciech Kornaus. Urodzony 1.05.1886 r. w Zaczarniu koło Lisiej Góry. Egzamin dojrzałości złożył w Tarnowie, gdzie również ukończył Seminarium Duchowne w 1913 r. W tym też roku otrzymał święcenia kapłańskie i rozpoczął pracę duszpasterską w Wilczyskach. Do Radłowa przybył jako wikary w 1916 r. Był prawą ręką proboszcza A. Kmietowicza w prowadzeniu parafii. 28.06.1925r. otrzymał nominacje na proboszcza, która stała się bodźcem do dalszej pracy na rzecz kościoła i parafii. Urządza zakrystię, buduje ogrodzenie wokół kościoła, sprawia nowe organy, elektryfikuje i maluje kościół. Jego staraniem cmentarz zostaje podzielony na parcele i obsadzony tujami. Poszerza cmentarz przez kupno sąsiedniej parceli. Buduje plebanię wraz z mieszkaniem dla wikarego. Nie opuszcza swych wiernych w tragicznych dniach września 1939r. Nie sposób wymienić wszystkie zasługi tego niezwykłego proboszcza. Na koniec dwie oceny ks. Kornausa wystawione przez jego zwierzchników: ks. bpa Edwarda Komara i ks. bpa Karola Pękalę. Ten pierwszy napisał w kronice parafialnej takie słowa: „Dziękuję księdzu dziekanowi za radość, pociechy wewnętrzne jakich doznałem obserwując przy różnych okazjach zalety osobiste, pasterskie tak w stosunku do Pana Boga, ludzi i siebie. Można być spokojnym o parafię, która ma takiego duszpasterza. A biskup Pękala 19.12.1948 r. napisał: „Choć wiele dobrego o jego gorliwej działalności słyszałem, znalazłem na miejscu więcej niż sobie wyobrażałem”. 16.07.1949 r. cała parafia radłowska żegnała z żalem swojego proboszcza i dziekana.
Duszpasterze parafii Radłów (cz. V).
Ks. Antoni Kmietowicz to następny gospodarz parafii Radłów. Urodził się 13.05.1846 r. w Starym Sączu, gdzie ukończył szkołę ludową i gimnazjum. Studia teologiczne (1865-1869) ukończył w Seminarium Duchownym w Tarnowie. Wyświęcony 6.07.1869r.,pierwszą placówkę otrzymał w Limanowej, gdzie pracował do 10.03.1874r.Później był proboszczem w Łukowicy i Słopnicach Królewskich. 8.11.1894r. ks. Kmietowicz został proboszczem w Radłowie. Przede wszystkim energicznie zabrał się do pracy przy zaniedbanym gospodarstwie. Lata administrowania parafią przez ks. Kmietowicza były niezwykle ciężkie z powodu trwania I wojny, w czasie której zniszczone zostały zabudowania gospodarcze, plebania ,kościół i wikarówka. W 1897r. ks. A. Kmietowicz został mianowany wicedziekanem dekanatu radłowskiego, a w 1902r.dziekanem tegoż. Zmarł 13.02.1925r. po 31 latach przewodzenia parafii radłowskiej. Pochowany został w nowo wybudowanym grobowcu dla księży na cmentarzu parafialnym. W pamięci parafian zapisał się jako dobry kapłan, obywatel i Polak.
Duszpasterze parafii Radłów (cz. IV).
Następnym proboszczem parafii był Franciszek Xawery La Croix. Urodził się w Smolnej (diecezja przemyska) 19.08.1823r. Studia teologiczne ukończył w Tarnowie w latach 1849-1845. Święcenia kapłanskie otrzymal 2.09.1846r. Pracował w seminarium jako spowiednik alumnów i wykładowca Historii Kościoła.W 1848r. został mianowany katechetą gimnazjalnym, a następnie profesorem religii w Seminarium Nauczycielskim w Tarnowie. Od marca 1851-1856r. był proboszczem w Zbylitowskiej Górze.W 1866r. objął wakujące probostwo w Borzęcinie. 17.09.1877r. mianowany został proboszczem w Radłowie, gdzie zmarł 11.09.1894r.i został pochowany na cmentarzu parafialnym. Lata jego proboszczowania obfitowały w prace na rzecz kościoła i parafii. W tym czasie odnowiono ołtarz główny, zakupiono nowe szaty liturgiczne, wybudowano na cmentarzu kaplicę, uporządkowano plac wokół kościoła. Ks. La Croix był wielkim społecznikiem. Dzięki niemu wybudowano szkołę w Biskupicach R., którą poświęcono 18.09.1890r. Z powodu podeszłego wieku nie prowadził dobrze gospodarstwa parafialnego. Sprzedał inwentarz żywy, a pole i zbudowania wydzierżawił.
Duszpasterze parafii Radłów (cz. III).
Po śmierci J. Wessely administratorem został ks. wikary Marcin Kusinowicz, który pełnił ten obowiązek do 17.01.1886r. czyli do dnia, kiedy zarząd parafii powierzono ks. Marcinowi Golińskiemu. Ks. M. Goliński urodził się 26.07.1811r. w Słopnicy koło Limanowej. Gimnazjum ukończył w Nowym Saczu, a studia filozoficzne i teologiczne we Lwowie. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1837r. Pracował w Biskupicach, Dębnie, a od 1839r. jako wikariusz w Radłowie. W 1842r. przeniesiony był do Borzęcina, gdzie pełnił obowiązki proboszcza do 1866r.,a więc przez 24 lata. Dnia 17.01.1866r. dostał nominację na probostwo w Radłowie, gdzie sprawował rządy nad parafią do 8.06.1877r. czyli do śmierci. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Radłowie. Za jego proboszczowania wielką troską otoczony był szpital dla ubogich. Dbał o wystrój kościoła. Z dużym szacunkiem odnosił się do służby plebańskiej kościelnej.
Duszpasterze parafii Radłów (cz. II).
Po śmierci ks. J. Poeschela administratorem parafii został mianowany ks. wikariusz Marcin Goliński, który pełnił ten obowiązek do stycznia 1842 r. Od tego czasu gospodarzem parafii był Jakub Wessely z pochodzenia Czech, urodzony w 1791r. Studia filozoficzne odbył w Tyńcu, a teologiczne we Lwowie. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1828 r. i rozpoczął pracę duszpasterską w Mielcu. W 1831r. został wikarym w Zaborowiu, a od 1832-1842 proboszczem parafii Zaborów. Wybudował kościół, plebanię i organistówkę. Jako pierwszy zaczął pisać kronikę parafii Zaborów „Liber Memorabilium”. Od 1842-1865r. był proboszczem w Radłowie. W 1842r. został wicedziekanem dekanatu wojnickiego, a w 1843 r. mianowany dziekanem tegoż dekanatu oraz opiekunem i inspektorem szkolnym w Radłowie. Za jego proboszczowania w 1862r. kościół został odmalowany. Ponadto zreperowano organy oraz znacznie powiększył się inwentarz kościelny. W tym czasie założony został nowy cmentarz parafialny poza kościołem. Zmarł 10.10 1865r. i został pochowany na cmentarzu parafialnym w Radłowie.
Duszpasterze parafii Radłów (cz. I).
W parafii radłowskiej od czasów porozbiorowych do lat osiemdziesiątych XX w. pracowało ok. 150 kapłanów w tym 7 proboszczów. Po śmierci ks. Jana Duvala bpa nominata tarnowskiego, który zmarł 13.12.1785r.,obowiązki proboszczowskie w 1786r. objął ks. Aleksander Omieciński wyświęcony na kapłana w 1770 r. Był kanonikiem Kolegiaty Tarnowskiej i sędzią Konsystorza Biskupiego. Rezydował w parafii i gorliwie wypełniał swoje obowiązki. Za jego proboszczowania w 1804r. założono szkołę trywialną, w której nauczycielem był Stanisław Filipowski. W1806r. przeprowadził remont mocno zniszczonej wikarówki. Ks. A. Omieciński zmarł w 1823r. W tym samym roku, obowiązki proboszcza przejął ks.Jan Poeschel. Ks. J. Poeschel ur.1789 r. studia teologiczne ukończył prawdopodobnie we Lwowie. Wyświęcony na kapłana został w 1812r. W 1835r. mianowany został dziekanem dekanatu wojnickiego oraz dozorcą (inspektorem) szkół w Radłowie. Urzędy te pełnił do śmierci czyli do 22.10.1841r. Był gorliwym duszpasterzem, dbał o religijne wychowanie dzieci jak i o wystrój kościoła.
Probostwo i jego uposażenie (cz. IX).
W skład uposażenia probostwa wchodziły jeszcze fundacje mszalne i zapisy pobożne czynione przez wiernych parafii. Wykaz fundacji z 1848r. podaje, że w kościele radłowskim istniała od niepamiętnych czasów fundacja pobożna odmawiania w niedziele i święta 52 różańców przed i po południu. Była też fundacja 67 lub 68 mszy za dusze zmarłych parafian odprawiane przez proboszcza na podstawie układu kościelno – państwowego. Była też odprawiana jedna cicha msza za zmarłych każdego roku księży diecezjalnych. Brak jest źródeł co do fundacji mszalnej z II poł. XIX w. Zachowały się notatki o fundacjach znacznie późniejszych z przełomu XIX/XX w. Ostatnia fundacja miała miejsce w 1941r., a uczynił ją Jan Pajdo z Biskupic Radłowskich Rozporządzeniem swej ostatniej woli przeznaczył 250 zł. na fundacje mszalną. Fundację przejął ks. W. Kornaus, który zobowiązał się po wieczne czasy odprawić Mszę św. Fundacje zostały zniesione przez państwo na mocy dekretu z dn.24.04.1954r. W parafii radłowskiej fundacje mszalne zostały zniesione mocą szczególnej władzy udzielonej przez Stolicę Apostolską Episkopatowi w dn. 16.09.1954r.
Probostwo i jego uposażenie (cz. VIII).
Majątek gruntowy probostwa ulegał ciągłym zmianom. Uszczuplał się na skutek remontu budynków gospodarczych jak i konserwacji kościoła. W 1959r. beneficjum parafialne wynosiło 23 ha, a w1980r.11 ha. Od 1.01.1918r. nastąpiło nowe uposażenie probostwa, któremu przyznano roczny dochód w wysokości 2534 korony. W skład dochodów wchodziły obligacje pieniężne, które zakładano w Kasie Oszczędności. Obligacje były m.in. wynagrodzeniem za zniesione powinności pańszczyźniane i prawo wolnego wyrębu lasu.
Probostwo i jego uposażenie (cz. VII).
Parafia radłowska (jak wynika z inwentarza z 1786r.) posiadała prawo wolnego wyrębu lasu. Drzewo było brane na budowę domów, naprawę zniszczonych i na opał. Z czasem prawo wolnego wyrębu lasu zostało zmienione przez CK Namiestnictwo na 42 sągi drzewa ,z czego 26 sągów dla proboszcza, 16 dla wikarego. Proboszcz nie pobierał tej daniny, ustalono w zamian odszkodowanie. W 1880r. nałożono duże opodatkowanie, dlatego trzeba było sprzedać część pola. W celu podniesienia wartości beneficjum radłowskiego kupiono 54 ha lasu w 1928r. Na ten cel sprzedano ok. 30 morgów ziemi. Było to konieczne, ponieważ ustawa państwowa przewidywała dla probostwa 15-30 ha ziemi, wiec reszta uległaby przymusowej parcelacji. W tym czasie probostwo miało około 100 morgów ziemi.
Probostwo i jego uposażenie (cz. VI).
Inwentarz z 1799r. parafii Radłów podaje, że gruntów ornych posiadała około 120 morgów. Proboszcz sam nie uprawiał całego gruntu, miał dzierżawców. Proboszcz miał poddanych, którzy mieszkali w domach wybudowanych przez proboszcza i jego kosztem utrzymywanych. Byli zobowiązani do pracy na polu plebańskim. Poddanych było 9-ciu.
Inni byli zobowiązani do pracy na polu plebańskim. Tych było około 30-tu. Innym źródłem dochodów parafii była dziesięcina składana w naturze. Pobierano ją 2/3 pól, które zwożono do stodół plebańskich. Pobieranie dziesięcin nie sprawą łatwą, ponieważ gminy często nie wywiązywały się z oddaniem na czas płodów rolnych. W Galicji sprawa dziesięcin i poddaństwa została rozwiązana dekretem uwłaszczającym chłopów z 15.04.1848r. W parafii radłowskiej dziesięcinę zniesiono ostatecznie na przełomie 1849/50r.
Probostwo i jego uposażenie(cz. V).
Do budowy nowej plebanii przystąpiono 6.10.1930r., a ukończono w 1933r. To budynek murowany kryty dachówką z werandą, który posiada 6 pomieszczeń. Przy plebanii wybudowano nowa wikarówkę dla jednego księdza, która składa się z 2 pokoi i dwu komórek. Oddano ją do użytku 12.09.1935r. Naglącą i pilną potrzebą dla parafii była budowa domu parafialno – katechetycznego, gdyż nie było miejsca do katechizacji dzieci i młodzieży. Lekcje odbywały się w sali wydzielonej z dawnej wozowni (od 1963r.). Przez długi czas nie można było otrzymać zgody na budowę takiego domu. Pozwolenie na budowę otrzymano w 1978r. i w ciągu jednego roku 1979/80 wybudowano okazały dom katechetyczny. Znajdują się w nim: 4 mieszkania dwupokojowe dla księży wikarych, pokój gościnny, a w podziemiu garaże.
Probostwo i jego uposażenie(cz. IV).
Odbudowa tych zabudowa, nie była prosta, bo były zniszczenia nie tylko budynków plebańskich, ale też dworu i wiosek do parafii należących. Ks. Kmietowicz zwrócił się o pomoc do CK Namiestnictwa w sprawie przyznania odszkodowania za zniszczenia w czasie walk.
Mimo ciężkich warunków wojennych przystąpiono do podnoszenia ze zniszczeń wojennych kościoła i zabudowań. W 1916r. odbudowano stodołę według dawnych wymiarów i pokryto ją dachówką. W 1917r. wybudowano nową stajnię dla koni i krów oraz wozownię. Już po wojnie w 1925r. zbudowano budynek gospodarczy, który 2 lata później adoptowano na mieszkanie dla organisty i ks. wikarego. Stan plebanii z każdym rokiem się pogarszał – groziła zawaleniem, dlatego 4.06.1928r. odbyła się rozprawa konkurencyjna w sprawie budowy nowej. Nie było zgody co do jej budowy, toteż wkrótce ks. proboszcz W. Kornaus zamieszkał w pałacu Dolańskich.
Probostwo i jego uposażenie(cz. III).
Za sadem był spichlerz zbożowy z belek drewnianych, kryty słomą. Naprzeciw spichlerza stała stodoła (na zboże nie młócone) pleciona z wikliny, kryta słomą o dwóch sąsiekach i dwóch klepiskach do młocki. Oprócz tego były też duże stodoły na drewnianych słupach, kryte słomą. Posiadały po dwa sąsieki i po jednym klepisku. Gospodarstwo plebańskie wyglądało jak folwark. Z niewielkimi zmianami i przeróbkami przetrwało do I wojny światowej. Na skutek toczących się walk na terenie parafii. Spalony został kościół i wikarówka, zniszczeniu uległy budynki gospodarcze i plebania. Czego nie zniszczył ogień i granaty podczas walk, to zabierali żołnierze austriaccy i pruscy na opał i potrzeby wojska.
Probostwo i jego uposażenie(cz. II).
Po lewej stronie drogi wiodącej od południa ku kościołowi stał budynek, w którym mieszkali: organista i kościelny. Był to budynek kryty słomą z gankiem. Było 3 pomieszczenia z oknami, podłogą z cegieł. Po obu stronach budynku przybudowane były drewniane obórki na bydło. Był w złym stanie i wymagał naprawy. Ponadto obok stał mały domek dla gospodyni, który składał się z jednego pokoju i komory. Oprócz zabudowań mieszkalnych do parafii należały też budynki gospodarcze, gdyż parafia posiadała znaczną ilość gruntów ornych, które uprawiano. Obok plebanii na podwórzu stał budynek, w którym mieściła się; wozownia, stajnia na 12 koni oraz obora również na 12 krów. Ponadto nieco dalej na podwórzu stała obora na 52 krowy zbudowana z drzewa, kryta słomą.
Probostwo i jego uposażenie(cz. I).
O zabudowaniach plebańskich (plebania i jej zabudowania gospodarcze) parafii Radłów mamy wzmiankę z początku XIX w. Informuje ona o tym, że ks. proboszcz Jan Duval – późniejszy biskup tarnowski – wybudował plebanię, stodoły i spichlerz. Na dokładniejszy opis natkniemy się w spisie inwentarza z 1861r. Według niego plebania to budynek drewniany z gankiem, kryty gontem. Znajdowały się tu następujące pomieszczenia: jadalnia, sypialnia, i 2 małe pokoje oraz pokój dla służby, spiżarnia, kuchnia z murowanym kominem(okapem), drewutnia. Każde z pomieszczeń miało podłogi i sufit z desek.
Wikarówka znajdowała się naprzeciw bocznego wejścia do kościoła. Był to budynek drewniany z gankiem, kryty słomą, o ścianach drewnianych obrzucanych gliną. Posiadał 5 pomieszczeń-pokoi oraz kuchnię i spiżarnię. Budynek był w złym stanie, a mieszkańcom dokuczała wilgoć.
Ludność parafii Radłów (cz. VI)
W sierpniu 1944r.na linii Dunajca ustalił się front. Niemcy z obu stron rzeki przygotowywali się do obrony poprzez kopanie rowów, budowanie bunkrów i fortyfikacji. Do pracy codziennie musieli się wstawiać prawie wszyscy ludzie z Biskupic R. i Radłowa. Prace prowadzono od sierpnia 1944r. do stycznia 1945r. 12 stycznia rozpoczęła się ofensywa radziecka. Niemcy uciekali w popłochu, rabując co tylko można było. Do Radłowa wojska rosyjskie wkroczyły 18 stycznia 1945r. o godz.11. Poległym w czasie wojny ludność parafii z inicjatywy ks. proboszcza W. Kornausa wystawiła pomnik którego odsłonięcie miało miejsce 25.10.1945r. Szkoła Podstawowa w Radłowie 7 września 1976r.otrzymała imię „Bohaterów Września 1939r.” Mieszkańcy Biskupic R. w 30 rocznicę bitwy o most wybudowali pomnik, którego odsłonięcie odbyło się 7 września 1969r., na które przybyli uczestnicy walk oraz dowodzący armią „Karpaty” generał Boruta Spiechowicz. Stan ludności po wojnie w 1946r. wynosił 5292 osoby. W 1948r. do parafii przyłączono dwie wioski: Sanokę i Łękę S. Po przyłączeniu tych wiosek liczba ludności wynosiła 4990. Od 1963r. obserwuje się systematyczny przyrost liczby parafian. Na koniec 1978r. było ich 5953.
Ludność parafii Radłów (cz. V)
Bolączką okresu okupacji było wywożenie młodych ludzi na roboty do Niemiec. W 1940r. wyjechało z parafii 104 osoby (70 przymusowo, 34 dobrowolnie). 2.06.1942r. 16-tu mieszkańców zostało uwięzionych przez Gestapo i odesłanych do Oświęcimia. Wśród nich był katecheta ks. Józef Jurkowski, który zmarł tamże 10.06.1942r. Na terenie parafii mieszkała duża grupa ludności żydowskiej. W roku 1899 było ich 635; następnie liczba ta zaczyna systematycznie spadać (1914r. –300), a na początku działań wojennych w 1939r. wynosiła 178. Żydzi prowadzili działalność handlową. Mieli też własną bożnicę, w której gromadzili się na swoje nabożeństwa. W czasie II wojny Niemcy systematycznie przeprowadzali likwidację ludności żydowskiej. Podobnie było w Radłowie. Władze niemieckie gorliwie rejestrowały żydów; jednych rozstrzeliwano innych wywożono. Zabrano im prowadzone przez nich sklepy i oddano w zarząd kupcom chrześcijańskim.17.07.1942r.wszyscy żydzi musieli opuścić Radłów, pozostawiając cały swój dobytek.
Ludność parafii Radłów (cz. IV)
Gwałtowny spadek liczby ludności zaobserwować można w latach 1928 –1929. W 1927r. było 6730 osób, a w 1929r. 4980. Co było powodem tak gwałtownego spadku liczby parafian żadne źródła nie podają. W ogóle lata międzywojenne cechuje spadek liczby ludności, bo gdy w 1914r. było 6508 osób to w 1939r. tylko 5558.
1.09.1939r. wybucha II wojna światowa. Wojska niemieckie na teren parafii wkroczyły 7 września. W nocy z 7/8 wojsko polskie z najeźdźcą stoczyło bitwę na terenie Biskupic R. i Radłowa. Z pola bitwy zebrano ciała poległych(221) i pochowano na cmentarzach : w Radłowie (186), w Zabawie (18) i Zdrochcu (17). Podczas okupacji wojsko niemieckie kwaterowało na terenie parafii. Mieszkało w pałacu, na plebanii i w domach parafian. Zachowanie ich względem mieszkańców było spokojne i przyzwoite.
Ludność parafii Radłów (cz. III)
W okresie od 1902 –1913r.liczba ludności wzrosła z 8447 do 9689, czyli o 1242 osoby. W 1913 r. utworzono dwie samodzielne jednostki duszpasterskie; w Zabawie i w Zdrochcu. Tym samym zmniejszyła się liczba mieszkańców o 2600. Stan liczbowy parafii w 1914r. wynosił 6508 osób. Inna przyczyną zahamowania wzrostu liczby ludności była I wojna światowa. Mieszkańcy parafii wraz z księżmi: A. Kmietowiczem i L. Pilchem zostali ewakuowani do Borzęcina i okolicznych wiosek. Okolice Radłowa zamienione były w jedno pole bitwy. W sumie zniszczono 96 budynków, zrabowano inwentarz. Z pałacu skradziono wszystkie cenne obrazy i przedmioty. Zniszczono bibliotekę i archiwum. Duża liczba mężczyzn i starszych chłopców poszła walczyć. Wielu z nich nie wróciło, wielu wróciło jako inwalidzi. W czasie walk I wojny na różnych frontach zginęło 150 mieszkańców parafii.
Ludność parafii Radłów (cz. II)
Wypadki „Rzezi galicyjskiej” w 1848r. na terenie parafii przeszły bez większych zamieszek i nie pociągały za sobą żadnych ofiar w ludziach. Mimo wielu niesprzyjających warunków liczba ludności w stosunku do 1818r. wzrosła o około 500. W 1872r. było 6709 mieszkańców parafii. W 1874r. liczba uległa spadkowi z powodu tyfusu, febry i cholery. Od 1882r. następuje szybki przyrost liczby ludności tak, że w okresie 20 lat przybyło 1500 osób. Wzrosła też liczba zamieszkałych żydów. Z 52 w 1820r. do 635 w 1899r. W omawianym okresie na terenie parafii żyli też członkowie innych wyznań. W latach 1867 – 1868 mieszkało w parafii 8 osób wyznania ewangelickiego. Wyznawców obrządku greckokatolickiego było 2, później 8 , a w latach 1918 – 1925 tylko 2. Przyrost ludności rolniczej w Małopolsce na przełomie XIX/XX wieku doprowadził do przeludnienia wsi galicyjskiej, co wiąże się ze zjawiskiem głodu. Wzmaga się emigracja do Niemiec, Danii i Stanów Zjednoczonych.
Ludność parafii Radłów (cz. I)
Na podstawie zachowanych wykazów – spisów ludności – możemy prześledzić jak kształtowała się liczba ludności w parafii Radłów od końca XVIII w. do czasów współczesnych. W 1776r. liczba wiernych w parafii wynosiła 3.000, zaś nieco później bo w 1788 było 549 rodzin i 2611 mieszkańców. Wiek XIX dostarcza więcej danych dotyczących liczby i warunków życia ludności. Od 1817r. dzięki wykazom ludności podanym w „Schematyzmach”, można poznać dokładną liczbę mieszkańców parafii. Było wtedy 4982 katolików i 53 żydów. Liczba ludności wzrastała, chociaż były też lata gwałtownego spadku liczby mieszkańców. Spadek powodowały przede wszystkim choroby i nieurodzaje. Szczególnie umierały dzieci i osoby starsze. W latach: 1830, 1845, 1850 epidemie: cholery, febry, a także głód i nędza były przyczyną bardzo dużej śmiertelności.
Miejsca kultu (cz. XVIII)
Kapliczki, figurki świętych i liczne krzyże przydrożne są świadectwem pobożności wiernych i przypominają o Bogu w codziennym życiu. Na terenie parafii Radłów znajduje się duża liczba figur, krzyży i kapliczek. Jedną z najstarszych, o ile nie najstarszą, jest kapliczka domkowa, murowana z płaskorzeźbą Matki Boskiej. Kapliczka ta pochodzi z 1851r. i znajduje się na parceli p. Ludwika Duliana przy ul. Kolejowej.
Natomiast figurka św. Jana Nepomucena, która stoi przy drodze do Łęki S. jest najstarszą figurą na terenie parafii, pochodzi z 1808r. Starszym jest przydrożny krzyż z piaskowca umieszczony na postumencie, postawiony na parceli p. Marii Wordecha przy ul. Poległych. Pochodzi z 1800r. Krzyży, figurek i kapliczek na terenie parafii jest dużo, wymienione tutaj to najstarsze. Ich mnogość świadczy o wdzięczności mieszkańców parafii Panu Bogu za otrzymane łaski, a ponadto o ich głębokiej pobożności.
Miejsca kultu (cz. XVII)
Na terenie parafii Radłów były 3 kaplice. Najstarsza wybudowana w 1882r. na cmentarzu. Druga w Rudce pod wezwaniem św. Zofii pochodząca z 1911r.. Początkowo msze św. były odprawiane co trzecią niedzielę przez księdza z Radłowa, a później już co niedzielę i w każde święto przez wikarego z Wierzchosławic. W 1942r. bp Edward Komar ustanowił w Rudce samodzielną parafię. Trzecią kaplica na terenie parafii była kaplica w Dobczycach pod wezwaniem Serca Pana Jezusa. Kaplica została zbudowana z cegły w 1927r. i poświęcona przez ks. W. Kornausa w 1930r. Kaplica posiadała przywilej odprawiania mszy św.
W latach 70-tych XX w. przybyła jeszcze jedna kaplica pod wezwaniem bł. Maksymiliana Kolbe w Biskupicach R. Od 1971r. był to punkt katechetyczny. Z czasem zaczęto odprawiać msze św. Najpierw jeden raz w miesiącu dla chorych, które celebrowali księża z Radłowa. W 1978r. w Biskupicach R. utworzono samodzielną placówkę duszpasterską, której przydzielono duszpasterza. Wtedy punkt katechetyczny adoptowano na kaplicę.
Miejsca kultu (cz. XVI)
Cmentarz wkrótce okazał się za mały, dlatego w 1925r. powiększono go o 3 morgi gruntu plebańskiego przylegającego bezpośrednio do cmentarza. W 1930r. wybudowano bramę żelazno-betonową.Wydzielono z części cmentarza miejsce dla poległych żołnierzy w czasie I wojny św. jak i później dla poległych we wrześniu 1939r. Dla upamiętnienia bohaterskiej postawy poległych w wojnie obronnej parafianie postawili pomnik, który był jednym z pierwszych pomników na polskiej ziemi upamiętniających bohaterstwo żołnierza polskiego. Odsłonięcie pomnika odbyło się 21.10.1945r. W 1946r. powiększono cmentarz o 1 mórg, obsadzono sadzonkami grabu i lipy. Teren cmentarza wydrenowano i w1951r. ogrodzono.
Miejsca kultu (cz. XV)
Pięknie się prezentuje cmentarz parafialny z kaplicą cmentarną wybudowaną w 1882r., w której odprawia się msze w uroczystość Wszystkich świętych. Nie można dokładnie określić roku założenia, ale sądząc po najstarszych zachowanych pomnikach jego powstanie datuje się na około 1850r. Początkowo obszar cmentarza wynosił 1,21 ha. Uporządkowaniem cmentarza parafialnego zajął się ks. Wojciech Kornaus. W 1917r. cmentarz został podzielony na kwatery, zrobiono ścieżki, posadzono tuje. Ze składek parafian wybudowano w środku cmentarza grobowiec księży proboszczów i wikarych. Przy grobowcu zbudowano granitowy pomnik, na którym umieszczono krzyż.
Miejsca kultu (cz. XIV)
Wewnątrz kościoła jest neogotycki ołtarz główny z płaskorzeźbą przedstawiającą chrzest w Jordanie i dwa boczne ołtarze również neogotyckie z figurami: Najświętszej Maryi Panny i Pana Jezusa. Oprócz tego są jeszcze obrazy ze scenami z życia św. Jana Chrzciciela, neogotycka ambona i kamienna renesansowa chrzcielnica z XVI w. Na ścianie południowej kościoła znajdują się tablice pamiątkowe ku czci: bpa Jana Grota fundatora kościoła; Jana Duvala – proboszcza radłowskiego do 1785r.; ks. Benedykta Izdbieńskiego proboszcza radłowskiego do 1546r. późniejszego bpa poznańskiego. Na północnej ścianie są tablice upamiętniające: ks. Stanisława Hozjusza proboszcza radłowskiego w latach 1546-1549, biskupa warmińskiego (1504r.) i kardynała (1579r.); ks. Józefa Jurkowskiego wikarego radłowskiego, zmarłego śmiercią bohaterską w Oświęcimiu; ks. Wojciecha Kornausa wikarego, proboszcza, dziekana radłowskiego w latach 1916-1949,a także Jana Górnickiego zmarłego w 1631 r.
Na zewnętrznych ścianach kościoła znajdują się trzy tablice. Tablica erekcyjna z 1337r., inskrypcja marmurowa Pawła Lewartowskiego zmarłego w 1786r. oraz tablica upamiętniająca 600-lecie istnienia kościoła. Przy północnej ścianie pochowani zostali ostatni kolatorzy kościoła: Irena i Henryk Dolańscy.
Miejsca kultu (cz. XIII)
Kościół parafialny zburzony częściowo podczas działań wojennych w 1915r. został na nowo odbudowany i powiększony. Jest kościołem gotyckim z elementami barokowymi, powiększony w charakterze neogotyckim z wieżą eklektyczną. Murowany z cegły z użyciem kamienia. Jednonawowy, wydłużony z węższym dwuprzęsłowym prostokątnym prezbiterium, przy którym znajduje się zakrystia. Nawa główna złożona z części starszej wschodniej i dobudowanej zachodniej, przy niej od północy przybudowana kaplica. Od południa znajduje się dawna kruchta. W starszej części nawy jest strop drewniany, kasetonowy, zaś w nowszej sklepienie krzyżowe, neogotyckie. Dachy siodłowe: dach pierwotnej starszej nawy wydzielony jest szczytami zwieńczonymi metalowymi chorągiewkami, na nim wieżyczka na sygnaturkę kształtu barokowego. Wieża z oknami półkolistymi, na której znajdują się tarcze zegarowe.
Miejsca kultu (cz. XII)
Kościół nie był ogrzewany, a zimy były dość mroźne. Dlatego zaczęto myśleć o jego ogrzewaniu. Piec typu „Harris” zakupiono w Londynie w 1966r. Na piec złożyli się parafianie oraz ziomkowie przebywający w USA i Anglii. Kościół ogrzewano, ale nadal było chłodno. W latach 1973-75 odnowiono polichromię i ołtarz główny. Ponadto oczyszczono boazerię w prezbiterium. Nowe przepisy liturgiczne zalecały, by ołtarz zwrócony był do ludu. Ponieważ kościół jest zabytkowy, dopiero 26.11.1976r. zatwierdzono projekt takiego ołtarza. Najpierw postawiono prowizoryczny ołtarz, na którym odprawiano msze do 1978r. W tymże roku umieszczono nowy ołtarz marmurowy na niewielkim podwyższeniu, dzięki czemu stanowi on harmonijną całość z ołtarzem głównym.
Miejsca kultu (cz. XI)
W tym też roku (1955) parafianin Tadeusz Pluta wykonał metalowe pancerne tabernakulum, które zostało umieszczone w głównym ołtarzu. Sprawiono i osadzono rozety w środkowej części kościoła, a także zawieszono pod chórem dwa żyrandole. Postanowiono sprawić 3 nowe dzwony. Materiał na nie wzięto ze starych dzwonów, które przetopiono w ludwisarni E. Kozłowskiego we Wrocławiu. Konsekracji dzwonów , w strugach ulewnego deszczu ,dokonał w dn. 16.06.1958 r. ks. Infułat i proboszcz parafii katedralnej w Tarnowie Jan Bochenek wraz z wikariuszem katedralnym ks. Adamem Nowakiem. Ponowne odlanie dzwonów miało miejsce w 1963 r. W roku 1958 wieżę pokryto ocynkowaną blachą i pomalowano farbą wodoodporną.
Miejsca kultu (cz. X)
W czasie II wojny światowej kościół w Radłowie nie uległ żadnym zniszczeniom. Na podstawie zarządzenia Gubernatora H. Franka w Krakowie 3.09.1941r. oddano Niemcom trzy dzwony, które udało się odzyskać po wojnie w 1948r. W 1942r. zelektryfikowano Radłow; założono instalację elektryczną w kościele i na plebanii. W kwietniu 1949r. ułożono posadzkę marmurową w połowie kościoła, a w 1953r.dokończono. W tym też roku na wieży założono zegar z 3 tarczami ;od strony południowej, zachodniej i północnej. W 1954r. wykonano bramę do głównego wejścia do kościoła i trzy mniejsze. Także w tym czasie zainstalowano elektryczny napęd do organów. W celu dalszego ozdabiania kościoła pomyślano o jego malowaniu. Projekt polichromii wnętrza kościoła wykonali profesorowie Akademii Sztuk Plastycznych w Krakowie: Wacław Taranczewski i Adam Marczyński. Malowanie kościoła przeprowadzono w 1955r.,a dokonali tego artyści: Walenty Gabrysiak, Bronisław Leszczyński, Ewa Buczyńska, Celina Oczkowska. Polichromię przedstawiającą nawiedzenie św. Anny i proroków Izajasza i Eliasza wykonał Adam Marczyński.
Miejsca kultu (cz. IX)
Z roku na rok wyposażenie kościoła było coraz bogatsze. W 1929r. ze składek parafialnych wstawiono ołtarz Serca Pana Jezusa, wykonany z drewna dębowego przez rzeźbiarza z Niecieczy Tadeusza Prażucha. Poświęcenia ołtarza w dn. 29.12.1929r. dokonał ks. Józef Franczewski z Wierzchosławic. W tym samym czasie sprawiono do kościoła ołtarz św. Teresy. Do tego ołtarza obraz ufundował parafianin dr Glaczor. 31.05.1936r. poświęcono nowe organy, które wykonała firma Biernackiego z Warszawy według projektu prof. Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie Wojciecha Jastrzębowskiego. Inną ważną inwestycją było wykonanie ogrodzenia wokół kościoła.W1935r. wystawiono mur z cegły. Prace murarskie prowadzili parafianie: Antoni Białek i Edward Kiełbowski.
Miejsca kultu (cz. VIII)
Ołtarz wykonano w 1920r.Jest to ołtarz dębowy z rzeźbioną figurą patrona św. Jana Chrzciciela. W latach 1920-21 przerwano prace z powodu braku funduszy. Wznowione je w 1922r., gdy rząd przyznał 92 tys. marek pol., za które otynkowano nową część kościoła, założono okna, położono posadzkę oraz postawiono chór żelbetowy wsparty na czterech kamiennych filarach. Wraz z rozbudową kościoła rozpoczęto budowę wieży o wysokości 42m, którą projektował Tadeusz Stryjeński z Krakowa. W 1924r. na wieży umieszczono 4 dzwony otrzymane od rządu polskiego. Ponieważ nie było dobrej harmonii, dzwony przetopiono i dorobiono nowe wahadła i serce. Odlewu dokonała firma Felczyńskich z Przemyśla. Aby upiększyć kościół, sprawiono stacje Drogi Krzyżowej. Obrazy namalował artysta z Krakowa pan Szczurowski, a ramy wykonał stolarz z Radłowa Józef Kobielski. W 1915r. wraz z kościołem spaleniu uległa także zakrystia i jej uposażenie. Trzeba było ją też po remoncie urządzić. Zakupiono naczynia i szaty liturgiczne, które w 1926r. pochowano do nowych mebli – lady i komód .Drewno na nie ofiarował H. Dolański.
Miejsca kultu (cz. VII)
Po ukończeniu działań wojennych wierni pod przewodnictwem ks. wikarego Wojciecha Kornausa przystąpili do odbudowy kościoła. Pracowano dniem i nocą, tak młodzi jak i starzy. Porządkowanie z gruzów ukończono jesienią1916r.Myślano o rozbudowie kościoła, gdyż obecny był za mały dla 7-tysięcznej parafii. Konserwatorzy z Krakowa początkowo nie chcieli się zgodzić, ale na prośbę duchowieństwa, kolatora H. Dolanskiego oraz parafian zmienili zdanie. Zgodzili się na przedłużenie nawy głównej o 12 m, przybudowanie nawy bocznej oraz przybudowanie do nawy głównej wieży wysokiej na 42 m. Odbudowa szła szybko, bo w Wigilię Bożego Narodzenia 1918r. ks. proboszcz A. Kmietowicz dokonał poświęcenia odnowionego kościoła. W czasie żniw 1919r.parafianie przystąpili do brania wykopów pod fundamenty w celu przydłużenia kościoła. Wykopano je w ciągu 2 tygodni. Na odbudowę kościoła rząd austriacki przydzielił 70.000 koron, resztę pokryła parafia z dobrowolnych ofiar. Kolator H. Dolański podarował drewno i cegłę. Ufundował wielki ołtarz, stalle z obu stron, balaski i ambonę. Wielki ołtarz projektował Wojciech Jastrzębowski i Tadeusz Stryjeński z Krakowa.
Miejsca kultu (cz. VI)
W czasie działań wojennych w 1915r.,gdy przez teren naszej parafii przechodziła linia frontu austriacko-węgierskiego, został spalony kościół. Z kościoła nic nie uratowano, ponieważ wszyscy parafianie z ks. Kmietowiczem i wikarym Ludwikiem Pilchem zostali ewakuowani do Borzęcina. Na plebani zakwaterowano wojsko. Tylko dzięki ks. Schneidrowi kapelanowi niemieckiemu ocalały metryki i część szat liturgicznych. Resztę pochłonął ogień. Dach na kościele był spalony, sklepienie w prezbiterium do połowy zawalone, babiniec zniszczony, mury podziurawione. W głównej nawie strop drewniany został zupełnie spalony, okna powybijane, drewniana dzwonnica przylegająca do kościoła –spalona. Pozostały tylko mury. Po powrocie z ewakuacji nabożeństwa odprawiano w aptece Zygmunta Kozickiego. Ponieważ ludność w czasie nabożeństw stała na drodze, prowizorycznie urządzono kaplicę w ochronce w budynku H. Dolańskiego. Kaplica miała wyposażenie bardzo skromne: Obraz Matki Bożej, ołtarz zbity z desek, konfesjonał i fisharmonia.
Miejsca kultu (cz. V)
Sprawą wcześniejszą i trudniejszą okazała się lokalizacja kościoła, co do której nie było zgody. Jedni chcieli budować kościół w Zdrochcu czy Marcinkowicach, drudzy w Wał-Rudzie czy Śmietanie. Uzgodniono w końcu, że kościół wybudowany zostanie w Zdrochcu. Tymczasem właściciele obszaru dworskiego w Zabawie Stanisław i Wiktoria z Bzowskich Jakubowscy ofiarowali grunt pod kościół i cmentarz. Tak więc mieszkańcy Zabawy mając zwozić materiał na budowę do Zdrochca, przywieźli do Zabawy. Ostatecznie powstały dwa kościoły. Lokalizacja kościoła w Zabawie nie jest najlepsza, gdyż wybudowany jest na końcu parafii. Wygodniejsze byłoby wybudowanie go w Wał-Rudzie lub Śmietanie.
Miejsca kultu (cz. IV)
Sprawa rozbudowy kościoła w Radłowie, nie była taka prosta, gdyż były sprzeciwy konserwatora dra Feliksa Kopery wraz z gronem c.k. konserwatorów Galicji Zachodniej. Ich zdaniem rozbudowę należało wstrzymać, bo cenny zabytek z XIVw. utraciłby swój walor. Proponowali wybudowanie drugiego kościoła na terenie parafii. Tak więc Komitet Parafialny uchwalił wstrzymanie się od rozbudowy kościoła pod warunkiem, że do 1.10.1912r. gminy: Zabawa, Marcinkowice, Wał-Ruda oraz Zdrochec postawią kościół, budynki plebańskie i założą fundusz potrzebny na dotację duszpasterza. Odbyła się też rozprawa konkurencyjna w sprawie naprawy wieży kościelnej, murów oraz pieców na wikarówce. Oszacowano koszty na kwotę 2.000 koron.
Wierni parafii radłowskiej z wiosek położonych w kierunku północnym byli za budową kościoła na swoim terenie. Nie było to takie proste, gdyż proboszcz A. Kmietowicz nie chciał uszczuplenia majątku parafialnego. Dzięki polityce bpa Leona Wałęgi w stosunku do rozbudowy sieci placówek duszpasterskich, udało się tę trudność rozwiązać. Biskup był zdania, że należy dzielić obszerne parafie i budować nowe kościoły. W tym celu założył kasę diecezjalną, która miała pomagać bezinteresownie w budowie nowych kościołów. Z tej to kasy wsparcie finansowe otrzymały budujące się kościoły w Zabawie i Zdrochcu.
Miejsca kultu (cz. III)
Kościół w Radłowie był za mały na potrzeby duszpasterskie, a także wymagał ciągłych remontów. Proboszczowie wywiązywali się dobrze z troski o świątynię o czym świadczą sprawozdania z wizytacji w 1871r. i 1874r. Była zadbana tak wewnątrz jak i na zewnątrz. Około 1880r. kościół odnowiono i dobudowano zakrystię (za ks. Franciszka La Croix). Dnia 16.04.1904r. odbyła się rozprawa konkurencyjna na temat rozbudowy kościoła parafialnego. Wzięli w niej udział: ks. Antoni Kmietowicz – proboszcz i delegat Najwyższego Konsystorza, Henryk Dolański kolator reprezentujący obszary dworskie, Jan Maczyszyn c.k. notariusz jako pełnomocnik Stanisława Jakubowskiego właściciela dworu Zabawa, Zygmunt Jordan właściciel obszaru dworskiego Marcinkowice, Waykingier c.k. inżynier delegat Namiestnictwa z tytułu funduszu budowli wodnych w Biskupicach Radłowskich, Zygmunt Henel c.k. konserwator zabytków sztuki z głosem doradczym. Było także zaproszonych 9 przedstawicieli parafii.
Przeciw rozbudowie kościoła byli przedstawiciele Zabawy, Zdrochca i Marcinkowic, którzy chcieli utworzyć probostwo w Zdrochcu lub Marcinkowicach. Dokładali więc wszelkich starań, by odwlekać sprawę rozbudowy kościoła. Na rozprawie tej uchwalono datki konkurencyjne w kwocie 79 tys., które miały być rozłożone na pięć lat począwszy od 1905r.
Miejsca kultu.(cz.II)
Bardzo dokładny opis kościoła i jego wyposażenia zawdzięczamy inwentaryzacji z 1861r., który sporządziły władze austriackie. Z dokumentów wynika, że budynek kościoła był nieźle wyposażony w sprzęt liturgiczny. Wartość kościoła wraz z wyposażeniem wynosiła 4 tys. florenów. Z opisu inwentaryzacyjnego wynika, że ołtarz główny był rzeźbiony z obrazem św. Jana Chrzciciela namalowanym na płótnie o wartości 150 florenów. Na lewo po stronie ambony był ołtarz z obrazem Najświętszej Maryi Panny o wartości 40 florenów. Na prawo w kaplicy też był ołtarz z obrazem N.M.P. o wartości 50 florenów. Na wszystkich ołtarzach znajdowały się rzeźby wykonane z drewna. Przy ołtarzach były zepsute stopnie, które potrzebowały natychmiastowej naprawy. Konstrukcja wielkiego ołtarza była wadliwa, a znajdujące się na ołtarzu kolumny stały bez wiązania i groziły zawaleniem.
Spis jest bardzo szczegółowy, więc wymienimy rzeczy najcenniejsze będące własnością Kościoła. Były to kosztowności: korale; 11 sznurów o różnej długości i wielkości. Wyroby ze złota i srebra: puszka z pokrywą, kielich z pateną i jeszcze jeden kielich z pateną trochę zniszczony.
Miejsca kultu.(cz.I)
Kościół w Radłowie zbudowany został w1337r.Jego powstanie zawdzięczamy biskupowi krakowskiemu Janowi Grotowi. Jeden z pierwszych w miarę dokładnych opisów wyglądu świątyni to zasługa bpa tarnowskiego Floriana Janowskiego z 1792r., kiedy to przeprowadził wizytację. Według dokumentów wizytacyjnych dach kościoła, zakrystii i dzwonnicy był bardzo zniszczony i wymagał natychmiastowej naprawy. Natomiast wykaz wyposażenia kościoła z 1810r. podaje bardzo dokładny spis przedmiotów liturgicznych. I tak ze srebra znajdowały się: monstrancja z wizerunkiem Niepokalanej, dwie puszki mniejsze i dwie większe, krzyż z wizerunkiem Chrystusa, sześć świeczników, kadzielnica z łódką, pięć kielichów z patenami, dwa krzyże: jeden z czterema Ewangelistami, drugi z czeskimi kamieniami cztery dekorowane ampułki i sześć naczyń na oleje św. dla chorych. Ponadto spis wymienia dużo naczyń z miedzi i mosiądzu.
Parafia i jej uposażenie (cz.VI)
Do radłowskiej parafii należał też Zdrochec i Marcinkowice. Zdrochec w latach 50-tych XIXw. należał do rodziny Michałowskich: Władysława i Romana. W roku 1863 właścicielem zostaje Stanisław Koźmian, który sprzedaje włosci Wiktorii Bzowskiej. Wkrótce (1877r.) dobra Zdrochec nabywa Jadwiga Straszewska. Dekretem dziedzictwa z 2.09.1903r. własność Zdrochca przechodzi na Władysława Fibicha, który był fundatorem placu pod budowę nowej szkoły. Ten sprzedaje dobra Arturowi Margulisowi, od którego nabywa je Adam Marzec.
Marcinkowice w latach 60-tych XIXw. są własnością Wandy Bobowskiej, a po drugim mężu Chwalibogowej. Dekretem spadku (30.05.1895r.) dobra trafiają najpierw w ręce Salomei z Jordanów Dąbskiej, a później jej syna Zygmunta Jordana. Od 20.08.1906r. właścicielami Marcinkowic byli Marianna i Stanisław Nowakowie.
Parafia i jej uposażenie (cz.V)
Do parafii radłowskiej oprócz dóbr radłowskich należały jeszcze wioski: Zabawa, Zdrochec, Marcinkowice, Rudka, Dobczyce i Glów. Trudno ustalić, kiedy dobra przeszły w ręce osób prywatnych.
Na podstawie danych hipotecznych można wnioskować, że właścicielką Zabawy z przyległościami była Marcjanna Bzowska. Potem majątek przekazała synowi Aleksandrowi, który był wlaścicielem do 1895r. Później majątek przeszedł w ręce Wiktori i Stanisława Jakubowskich. To oni byli głównymi fundatorami kościoła,a także darczyńcami gruntu pod kościół i cmentarz.
Parafia i jej uposażenie (cz.IV)
Irena i Henryk Dolańscy byli bardzo dobrymi i życzliwymi tak dla chłopów jak i probostwa. Okazali się bardzo hojni w sprawie odbudowy zniszczonego kościola.Za ich staraniem i pomocą finansową zdołano w tak trudnym, ale krótkim czasie odbudować zniszczony w czasie I wojny światowej kościół. Jako kolatorzy kościoła, zostali pochowani na placu kościelnym przy północnej ścianie kościoła. Dekretem dziedzictwa prawo własności dóbr radłowskich z dniem 28.11.1936r.przeszło w ręce Henryka Skrzyńskiego, który zarząd nad majątkiem sprawował do końca 1945r. tj. do czasu parcelacji gruntów dworskich.
Parafia i jej uposażenie.(cz.III)
Wilhelm Badenfeld był właścicielem dóbr Radłowa do 1865r. W tym roku dobra te nabył hrabia Ferdynand Hompesch CK szambelan cesarski i nadporucznik, właściciel dóbr na Morawach. Następnie dobra radłowskie nabył bankier krakowski Ludwig de Sternstein Helcel wiceprezydent miasta Krakowa. Była to znana z filantropii rodzina krakowska.
Po śmierci Ludwiga dobra radłowskie przeszły na jego żonę Annę, która testamentem z dnia 8.01.1878r. oraz dekretem spadku z dnia 25.06.1881r. przeznacza dobra pod zarząd Domu Ubogich im. Ludwiga i Anny Helclów w Krakowie. Były to dobra ziemskie Radłowa, Woli Radłowskiej, Niedzielisk, Borzęcina i Borzęcinka. Zarząd Domu Ubogich sprawował opiekę nad majątkiem przez rok. 20.11.1882r. dobra radłowskie przechodzą drogą kupna w ręce hrabiego Tomasza Zamojskiego. W 1891r. właścicielem zostaje profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego Maurycy Straszewski. Ten z kolei sprzedał je 9.01.1894r.Henrykowi Dolańskiemu.
Parafia i jej uposażenie.(cz.II)
Po Karolu Badenfeldzie właścicielem dóbr Radłowa na mocy kontraktu kupna sprzedaży z 25.05.1844 r. zostaje Wilhelm Badenfeld. W tym czasie wybudowano okazały pałac w Radłowie, który stanął prawdopodobnie na miejscu dawnego pałacu biskupów krakowskich. Ściany tego pałacu wymurowane były z cegły, stropy ogniotrwałe, wiązania dachowe z drewna, pokryty dachówką. Kubatura wynosi 12 000 m sześ. , powierzchnia użytkowa 1 200 m kw. Izb mieszkalnych 42, innych pomieszczeń 14 oraz 12 piwnic. Jest to budynek piętrowy z półpiętrem- poddaszem. Obok ogród krajobrazowy o pow. 2 ha. Całość ogrodzona murem. Do 1945r. był to pałac mieszkalny. W 1945r. budynek przeznaczono na liceum i internat przy liceum.
Parafia i jej uposażenie.(cz.I)
Podczas I rozbioru Polski ziemia krakowska a więc teren Radłowa i okolic przeszły pod panowanie Austrii. W celu łatwiejszego i lepszego zarządu dzieliły się na tzw.,,klucze”. Tereny obejmujące wioski: Biskupice, Borzęcin, Radłów Szczurowa, Wola Prośniowska, Bielcza, Łososina, Niedzieliska, Raysko Rzołchowa, Zaborów należały do klucza radłowskiego. Do niego do roku 1757 należały też Biskupice, Niwka, Wał-Ruda, Śmietana i część Rudki. (Zachowano pisownię nazw jak w oryginale).
Tereny klucza radłowskiego były własnością biskupa krakowskiego do 1782 roku.Wtedy zostały skasowane i przeszly pod zarząd cyrkułu bocheńskiego.Rząd kameralny nad dobrami Radłowa trwał do 1820 r. 20.06.1820r. dobra radłowskie wraz z przyległościami kupił w czasie publicznej licytacji Karol Badenfeld za cenę113 270 złotych reńskich.
Przynależność administracyjna i kościelna parafii Radłów(cz.V).
Dnia 8.10.1938r. bp. Franciszek Lisowski utworzył w wiosce Rudka niezależną ekspozyturę, którą bp. Edward Komar w 1942r. ustanowił samodzielną parafią. Do parafii Radłów bp. Jan Stepa 4.05.1948r. przyłączył Łękę Siedlecką i Sanokę, które należały do parafii Łęg Tarnowski. Dekretem Kurii z dnia 4.05.1968r. przyłączono także Skałkę, należącą do Łęgu Tarnowskiego.
W 1978r. utworzono niezależną od parafii Radłów placówkę duszpasterską Biskupice Radłowskie. Nieco wcześniej, bo 1.10.1970r. przysiółek Bór włączono do parafii Zabawa.
Parafia Radłów graniczy od wschodu z parafia Łęg Tarnowski oraz Niedomice. Od strony północno-wchodniej graniczy z parafią Żabno. Na północ znajdują się parafie Zdrochec i Zabawa. Na zachodzie leży parafia Borzęcin Górny i Borzęcin Dolny. Od południowo-zachodniej strony parafia Radłów graniczy z parafią Wierzchosławice, a od południa z Rudką.
Przynależność administracyjna i kościelna parafii Radłów(cz.IV).
Diecezja tarnowska dzieliła się na 18 dekanatów. Wśród nich był dekanat wojnicki, do którego należała parafia Radłów. W 1892r. ks. bp. Ignacy Łoboz dokonał nowego podziału diecezji, tworząc 4 nowe dekanaty, a wśród nich dekanat radłowski. Do dekanatu radłowskiego należały parafie: Borzęcin, Cerkiew, Okulice, Radłów, Strzelce Wielkie, Szczurowa, Uście Solne wietrzychowice i zaborów. Do parafii Radłow należały wioski: Radłów, Biskupice Radłowskie Glów, Niwka, Siedlec, Dobczyce, Rudka, Zabawa, Wola Radłowska, Wał Ruda, Zdrochec Śmietana i Marcinkowice. Obecnie do dekanatu radłowskiego należą: Jadowniki Mokre Radłow, Rudka, Wietrzychowice, Wola Przemykowska, Wola Rogowska, Zabawa, Zaborów Zdrochec. Bp. Leon Wałęga w 1913r. utworzył dwie nowe niezależne ekspozytury w Zabawie i Zdrochcu, które 10.05.1925r. podniósł do rangi samodzielnych parafii.
Przynależność administracyjna i kościelna parafii Radłów(cz.III)
Na mocy I Traktatu Rozbiorowego Polski pod panowanie Austrii dostała się część diecezji krakowskiej. Dekretem cesarza Józefa II z 2.09.1782r. utworzono diecezję tarnowską.
Diecezja dzieliła się na 26 dekanatów, wśród których był dekanat wojnicki, do którego należały tereny parafii Radłów. Po III rozbiorze Polski papież Pius VII zniósł diecezję tarnowską bullą z dn. 13.06.1805r r., co potwierdził dekret kancelarii wiedeńskiej z 6.02.1806r. diecezję podzielono między diecezję przemyską i krakowska. Dekanat wojnicki wszedł w skład diecezji krakowskiej. Dnia 10.09.1821r. papież Pius VII zrygował diecezję tyniecką ze stolicą w Tyńcu. Pierwszym biskupem tej diecezji był ks. Grzegorz Tomasz Zieg
